2o ΓΕΛ ΚΑΛΥΜΝΟΥ

Μαθητές της Γ΄λυκείου με συνοδό την καθηγήτρια κα Τσιριγώτη Γεωργία πραγματοποίησαν εκπαιδευτική επίσκεψη και ξενάγηση στο κάστρο της Χώρας στις 05/02/2013. Ακουλουθούν λίγα ιστορικά στοιχεία για το κάστρο από τον αρχαιολόγο Μιχάλη Κουτελλά και φωτογραφίες από την επίσκεψη.

Το Κάστρο της Χώρας Καλύμνου καλύπτει την ευρεία κορυφή ενός απότομου ορεινού υψώματος που ευρίσκεται σε μικρή απόσταση στα βορειοανατολικά του οικισμού της Χώρας, σε υψόμετρο 255 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Τα ισχυρά τείχη του Κάστρου αγκαλιάζουν περιμετρικά το χώρο περικλείοντας έκταση 30.500 τ.μ. Εδώ απλώνεται εσωτερικά ένας εκτεταμένος πυκνοδομημένος μεσαιωνικός οικισμός, ο οποίος εκμεταλλεύθηκε ολόκληρη την έκταση του διαθέσιμου χώρου. Τα σπίτια είναι κτισμένα το καθένα σε επαφή με τα γειτονικά του. Στην πλειοψηφία τους έχουν μικρές διαστάσεις, ενώ δεν λείπουν και μεγαλύτερα. Άλλα είναι ισόγεια και άλλα διαθέτουν όροφο. Εντός της καστροπολιτείας υπάρχουν και δέκα εκκλησάκια σε καλή κατάσταση. Τα περισσότερα διατηρούν τοιχογραφίες των μεταβυζαντινών χρόνων. Το Κάστρο πρωτοκτίστηκε κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους. Κατά τη διάρκεια της Ιπποτοκρατίας διευρύνθηκε και ξανακτίστηκε στα τέλη του 15ου αιώνα. Τα τείχη είναι κατασκευασμένα από αργολιθοδομή και ισχυρό ασβεστοκονίαμα. Στο άνω μέρος τους διαθέτουν επάλξεις σχήματος διπλής χελιδονοουράς. Η κατοίκηση στο Κάστρο συνεχίστηκε και κατά την Τουρκοκρατία, ως τις αρχές του 18ου αιώνα, οπότε και το Κάστρο εγκαταλήφθηκε και ο πληθυσμός μετοικησε στις υπώρειες του υψώματος όπου οργανώνει τον οικισμό της Χώρας.

Το Κάστρο της Χώρας Καλύμνου απετέλεσε το κατεξοχήν οικιστικό κέντρο του νησιού κατά την περίοδο του Μεσαίωνα και συγκεκριμένα κατά την εποχή της Ιπποτοκρατίας. Η σημερινή του μορφή με τα ψηλά τείχη που αγκαλιάζουν περιμετρικά την κορυφή του βραχώδους υψώματος χρονολογείται στα τέλη του 15ου αιώνα, μετά την ανακατσκευή της οχύρωσης από τους Ιωαννίτες ιππότες, οι οποίοι κατείχαν τα Δωδεκάνησα από το 1309 έως το 1522. Το Κάστρο, βέβαια, προϋπήρχε και, πιθανότατα, κατασκευάστηκε κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους (10ος-11ος αιώνας). Μετά τη διεύρυνση και επισκευή του, οργανώθηκε και απετέλεσε το οικιστικό κέντρο της Καλύμνου. Υπολογίζεται ότι στο εσωτερικό ο οικισμός μπορούσε να φιλοξενήσει γύρω στους 1000 κατοίκους. Η κατοίκηση στο Κάστρο συνεχίστηκε έως τις αρχές του 18ου αιώνα. Τότε, λόγω της σταδιακής αύξησης του πληθυσμού και του περιορισμού της πειρατείας, σταδιακά εγκαταλείπεται η καστροπολιτεία και οι κάτοικοί της μετοικούν εκτός αυτής, στον χώρο του σημερινού οικισμού της Χώρας.